فرش دستباف مشهد

فرش دستباف مشهد

صنعت فرش بافی در مشهد دارای قدمت دیرینه است. می توان فرش سجاده پرز توپکاپی را نخستین فرش دستباف مشهد معرفی کرد. این فرش در سال 1556-1550 بافته شده است. از مشهور ترین کارگاه های فرش بافی در مشهد، کارگاه سلطان ابراهیم میرزا است. او استاد فرش بافی بود و کهن ترین فرش مشهد –سجاده- به دست توامندش بافته شد و اکنون محل نگهداری این سجاده ها در موزه مشهد است. سلطان ابراهیم میرزا  در قرن 16 می زیسته است. بافندگان فرش مشهد توانسته اند جایگاه بسیار خوبی را در میان بافندگان دیگر شهر ها به دست آورند. به طوری که فرش دستبافت مشهد یکی از قطب های اصلی صنعت فرش بافی در ایران به شمار می رود. در واقع پیشرفت این صنعت مدیون زحمت شبانه روزی زنان و مردانی که با عشق خود به این کار رج به رج فرش را می بافند. فرش مشهد به طور معمول نامتقارن بافته می شود. در گره زنی نامتقارن معمولا از تکنیک گره دوگانه سنتی استفاده می کنند.

فرش دستباف علاوه بر داشتن ظاهری ساده، دارای پیچیدگی های بسیار زیادی است. از طریق نوع گره فرش ( گره متقارن و نا متقارن)، نوع قیچی کاری فرش (صوفی و یا نا صافی پرز فرش)، نوع موادی که در فرش به کار رفته، بلندی پرز های فرش، نوع رنگ تار و پود، نوع رنگ های به کار رفته (مصنوعی یا طبیعی)، بلندی پرز فرش، نوع شیرازه، نوع مهر به کار رفته (در مناطق گوناگون متفاوت است)، ظرافت و ضخامت الیاف پرز ها و تار و پود ها می توانیم یک فرش دستباف را مورد ارزیابی قرار دهیم.

فرش دستباف مشهد طرح تبریز

فرش مشهد خامه اش پشمی و چله آن از پنبه است. به آسانی می توان فرش دستباف مشهد را از فرش های طرح تبریز، کرمان و یزد تفکیک کرد و این به دلیل ترکیب بندی رنگ ها و نوع بافت آن است. رنگ هایی که در این فرش بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از: قرمز پر رنگ، زرشکی، آبی، خاکی و بژ. فرش خراسان یکی از مرغوب ترین و زیبا ترین فرش های ایران است و پشم خراسان معمولا به نرمی مشهور است. به  طور معمول فرش های مشهد در اندازه بزرگ بافته می شوند و بافت زمینه در آن نازک و متراکم است. عموما طرح ترنج، طرحی است که بیشترین کاربرد در فرش مشهد را دارد. زمینه فرش معمولا دارای انبوه گل ها، حاشیه نیز گل دار بوده. غالبا یک ترنج کاملا گرد در مرکز فرش به چشم می خورد و طرح آن به صورت منحنی است. و دارای 16 ضمیمه می باشد. با این ویژگی ها می توانید به راحتی فرش مشهد را تشخیص دهید. فرش دستباف مشهد همانطور که در ایران طرفدان و علاقه مندان بسیار زیادی دارد، به خارج از کشور نیز صادر میشود. نقش و نگار هایی که در فرش مشهد دیده می شود، معمولا یادآور فرش های یزد و کرمان است. فرش زمانی ارزشمند تر خواهد بود که تعداد گره هایش بیشتر باشد. فرش مشهد با تکنیک رایج فرش بافی در خراسان یا همان گره جفتی بافته می شود. در واقع این گره در 1 یا 2ردیف روی چهار، نه دو نخ تار و پود زده می شود. تار و پود ها در فرش مشهد غالبا از جنس پشم و یا پنبه ای است. فرش مشهد دارای پشت برجسته بوده و معمولا دو پود است. در برخی فرش های دستباف قدیمی دیده شده که بعد از 2 رج گره از 2 کلاف پود استفاده شده. و این بدان معناست که بعد از هر رج، در 3 رج اول از از یک نخ پود استفاده می شود و دو پود را از رج چهار به بعد استفاده می کنند. گاهی قالی بافان بعد از هر رج از یک نخ پود در 4 رج اول و از دو پود نیز از رج پنجم به بعد استفاده می کنند. در برخی از فرش ها نیز بعد از رج دهم از دو پود استفاده می کنند.